© Vangeli "Su Fueddu" 2000-05.
Traduzione dal greco in sardo campidanese, variante del Sarcidano isilese, di Antioco e Paolo Ghiani.
Traduzione dal greco in sardo logudorese di Socrate Seu.
Consulenza esegetica e filologica di Antonio Pinna e Antonio Piras.

 Lc 1,26–38 x 4 Dom. Avvento Anno B

(††) dopo un termine che appare solo una volta in tutto il Nuovo Testamento

(†) dopo un termine che appare solo una volta in Lc.

L'accento delle parole, ove non indicato, cade sulla penultima vocale.

 

Campidanese Proposta 1 modifiche Logudorese Proposta 1 Modifiche  

26 Tandus, in su de ses mesis, su missu Crabieli fut istètiu mandau de Deus a una citadi de sa Galilea, chi ddi narànt Nazaret,

26 In su de ses mesis, Deus at mandau su missu Crabieli a una bidda de sa Galilea, chi ddi narànt Nazaret,

Lc 01,26 In su ‘e ses meses, Deus imbièit s’ànghelu Gabriele a una tzitade ‘e Galilèa chi si naraìat Nàzareth,

Lc 01,26 In su ‘e ses meses, Deus imbièit s’ànghelu Gabriele a una tzitade ‘e Galilèa chi si naraìat Nàzareth,

Lc 01,26 In su ‘e ses meses, duncas, Deus imbieit s’ànghelu Gabriele a una 'iddha ‘e Galilea chi si narat Nàzareth,
 

27 a una picioca chi fiat isposa cun d’unu chi ddi narànt Giusepi, de sa domu de David, e a sa picioca ddi narànt Maria.

 

27 a una picioca chi fiat isposa cun d’unu chi ddi narànt Giusepi, de sa domu de David, e a sa picioca ddi narànt Maria.
 

 

Lc 01,27 a sa ‘e una picioca impignada a un’òmine chi si naraìat Zusepe, de sa domo ‘e Dàvide. Sa picioca si naraìat Marìa.

 

Lc 01,27 a sa ‘e una picioca impignada a un’òmine chi si naraìat Zusepe, de sa domo ‘e Dàvide. Sa picioca si naraìat Marìa.

 

Lc 01,27 a sa ‘e una picioca impignada a un’òmine chi si naraiat Zusepe, de sa domo ‘e Dàvide. Sa picioca si naraiat Maria.


28 E intrau anca fut issa at nau: «Saludi, prena de gràtzia, su Sennori est cun tegus».


28 E intrau anca fut issa at nau: «Deus ti salvit, prena de gràtzia, su Sennori est cun tegus».


Lc 01,28 E candho intrèit a sa ‘e issa s’ànghelu nerzèit: “Deus ti salvet, piena ‘e gratzia. Su Segnore est cun tegus.

 

Lc 01,28 E candho intrèit a sa ‘e issa s’ànghelu nerzèit: “Deus ti salvet, piena ‘e gratzia. Su Segnore est cun tegus.

 

Lc 01,28 E candho intreit a domo ‘e issa s’ànghelu nerzeit: «Deus ti salvet, piena ‘e gràtzia. Su Segnore est cun tegus».

 

29 Issa tandus po cussu fueddu si ndi fut totu assicada e megàt de arrexonai ita iat a èssiri custu saludu.

 

29 A i-cussus fueddus, issa si ndi fut totu assicada e megàt de arrexonai ita saludu iat a èssiri cussu.

 

Lc 01,29 Issa pero a-i cussas paràulas s’agiolotèit e fit pessendhe ite saludu podìat esser custu.

 

Lc 01,29 Issa pero a-i cussas paràulas s’agiolotèit e fit pessendhe ite saludu podìat esser cussu

 

Lc 01,29 Pero a-i cussas paràulas issa s’iscunvolteit e fit pessendhe ite saludu podiat esser cussu.

 

30 E su missu dd’at nau: «Non timast, Maria, ca as agatau gràtzia ananti de Deus.

 

 

30 E su missu dd’at nau: «Non timast, Maria, ca as agatau gràtzia ananti de Deus.
 

 

Lc 01,30 E nerzèit s’ànghelu: “No timas, Marìa, ca as agatadu gratzia in dainanti a Deus.

 

Lc 01,30 E nerzèit s’ànghelu: “No timas, Maria, ca as agatadu gratzia in dainanti a Deus.

 

Lc 01,30 E li nerzeit s’ànghelu: «No timas, Maria, ca as agatadu gràtzia in dainanti a Deus.

 

31 E mira ca as a concepiri in is intrànnias e as a tènniri unu fillu e a nòmini dd’as a ponni Gesùs.

 

31 E mira ca as a cuncepiri in is intrànnias e as a tènniri unu fillu e a nòmini dd’as a pònniri Gesùs.

 

Lc 01,31 E acò chi as a cuntzepire e as a parturire unu fizu e de nùmene l’as a ponner Gesùs.
 

 

Lc 01,31 E acò chi as a cuntzepire e as a parturire unu fizu e de nùmene l’as a ponner Gesùs.

 

Lc 01,31 E acò chi as a cuntzepire e as a parturire unu fizu e a nùmene l’as a ponner Gesùs.

 

32 Issu at èssiri mannu e dd’ant a narri fillu de su Totu Artu,  e su Sennori Deus dd’at a donai sa trona de David babu suu,

 

32 Issu at èssiri mannu e dd’ant a narri fillu de su Deus Soberanu, e su Sennori Deus dd’at a donai sa trona (s’arrènniu?) de David babbu suu,

 

Lc 01,32 At a esser mannu e l’an a giamare Fizu ‘e su Deus Soberanu e-i su Segnore Deus l’at a dare su tronu ‘e Dàvide su babbu.


Lc 01,32 At a esser mannu e l’an a giamare Fizu ‘e su Deus Soberanu e-i su Segnore Deus l’at a dare su tronu  ‘e Dàvide su Babbu.
 

Lc 01,32 Isse at a esser mannu e l’an a narrer Fizu ‘e su Deus Soberanu e-i su Segnore Deus l’at a dare su regnu ‘e Dàvide su Babbu.


33 e at arrenniai a pitzus de sa domu de Giacobi po sèmpiri e de s’arrènniu suu no ddu at ari acabu.


33 e at arrenniai in sa domu de Giacobbi po sèmpiri e de s’arrènniu suu no ddu at ari acabu


Lc 01,33 E at a regnare subra sa domo ‘e Giacobbe in eternu e-i su regnu sou at a esser chena agabbu.


Lc 01,33 E at a regnare subra sa domo ‘e Giacobbe in eternu e-i su regnu sou at a esser chena agabbu.

 

Lc 01,33 E at a regnare subra sa domo ‘e Giacobbe in eternu e-i su regnu sou at a esser chena agabbu».

 

34 Tandus Maria at nau a su missu: «Comenti at èssiri custa cosa? Ca deu, òmini no ndi connosciu». 

 

34 Tandus Maria at nau a su missu: «Comenti at èssiri custa cosa? Ca deu, òmini no ndi connosciu».
 

 

Lc 01,34 Nerzèit assora Marìa a s’ànghelu: “Comente at a esser custu, dadu chi no connosco òmine perunu?”.

 

Lc 01,34 Nerzèit assora Marìa a s’ànghelu: “Comente at a esser custu, dadu chi no connosco òmine perunu?”.

 

Lc 01,34 Nerzeit assora Maria a s’ànghelu: «Comente at a esser custu, dadu chi eo no connosco òmine perunu?».


35 E su missu at arrespustu e dd’at nau: «Spìritu santu at abasciai fintzas a tui
e potentzia de Su Totu Artu t’at a umbrai. Po cussu fintzas e a su chi at a nàsciri dd’ant a narri santu, fillu de Deus.


35 E su missu at arrespustu e dd’at nau: «Spìritu santu at abasciai fintzas a tui
e potèntzia de Su Soberanu t’at a umbrai. Po cussu fintzas e a su chi santu at a nàsciri dd’ant a nàrriri fillu de Deus.


Lc 01,35 S’ànghelu li rispondhèit nerzendhe: “Ispìritu ‘e Deus at a benner subr’a tie e t’at a aumbrare sa potentzia ‘e Deus Soberanu, et est pro cussu chi a su santu chi naschet l’an a narrer Fizu ‘e Deus.


Lc 01,35 S’ànghelu li rispondhèit nerzendhe: “Ispìritu ‘e Deus at a benner subr’a tie e t’at a aumbrare sa potentzia ‘e Deus Soberanu. Fintzas pro cussu a su beneìtu chi naschet l’an a narrer Fizu ‘e Deus.

 

Lc 01,35 E-i s’ànghelu li rispondheit nerzendhe: «Ispìritu ‘e Deus at a benner subr’a tie e t’at a aumbrare sa potèntzia ‘e su Deus Soberanu. Fintzas pro cussu a su beneitu chi naschet l’an a narrer Fizu ‘e Deus.

 

36 E mira ca Elisabeta, sa parenti tua, fintzas e issa at concepiu unu
fillu a is becesas suas e custu po issa est su de ses mesis, e narànt ca fut lunàriga.

 

36 E mira ca Elisabeta, sa parenti tua, fintzas e issa at concepìu unu
fillu a is becesas suas e custu po issa est su de ses mesis, e narànt ca fut lunàriga.

 

Lc 01,36 E aco’ chi Elisabeta, sa parente tua, issa puru a sa ‘etzesa at  cuntzepidu unu fizu e-i custu pro issa, chi naraìan istèrile, est su ‘e ses meses.

 

Lc 01,36 E acò chi Elisabeta, sa parente tua, issa puru a sa ‘etzesa at cuntzepidu unu fizu e-i custu pro issa, chi naraìan istèrile, est su ‘e ses meses.

 

Lc 01,36 E acò chi Elisabbeta, sa parente tua, issa puru a sa ‘etzesa at cuntzepidu unu fizu e-i custu pro issa, chi naraian istèrile, est su ‘e ses meses.


37 Ca no s’agatat fueddu perunu impossibili po Deus.


37 Ca no s’agatat fueddu perunu impossibili po Deus.

 

Lc 01,37 Ca peruna cosa est impossìbbile a Deus”.


Lc 01,37 Ca peruna cosa est impossìbbile a Deus”.
 

 

Lc 01,37 Ca peruna cosa est impossìbbile pro Deus».

38 Tandus  Maria at nau: «Mira, sa tzeraca de su Sennori. Mi sussedat cunfromas a su fueddu tuu. E su missu si ndi fut andau de issa.

38 Tandus Maria at nau: «Mira, sa tzeraca de su Sennori. Mi sussedat cunfromas a su fueddu tuu. E su missu si ndi fut andau de issa.

Lc 01,38 Nerzèit assora Marìa: “Acò sa servidora ‘e su Segnore. Chi mi sutzedat segundhu sa paràula tua”.

E si ch’andhèit dae issa s’ànghelu.

Lc 01,38 Nerzèit assora Marìa: “Acò sa servidora ‘e su Segnore. Chi mi sutzedat segundhu sa paràula tua”. E si ch’andhèit dae issa s’ànghelu.

 

Lc 01,38 Nerzeit assoras Maria: «Acò s’isciaa ‘e su Segnore: Chi mi sutzedat segundhu sa paràula tua». E si ch’andheit dae issa s’ànghelu.

 

Discussione

 

Lc 01,26 Tandus

AP 4.12.02 Ultimamente ci stiamo orientando per lasciare tandus, mi pare, soprattutto al tote, frequentissimo in Matteo. Qui, il de è molto leggero, e in genere trascurato.

Al v. 28, il de potrebbere avere meglio un valore avversativo (cf Seu).

 

Lc 01,26 citadi

AP 5.12.02 In realtà, dai dati archeologici, potrebbe essere fin troppo dire "bidda". Dicendo "bidda", inoltre, forse si tradurrebbe anche quel tanto di sottinteso disprezzo culturale che correva alora verso Nazaret e i piccoli paesi della turbolenta provincia di Galilea.

 

Lc 01,26 fut istètiu mandau de Deus

AP 4.12.02 Anche in questi casi, ultimamente quando risulta possibile stiamo preferendo una più naturale trasformazione in attivo.

 

Lc 01,28 Saludi

AP 4.12.02 Con Seu abbiamo concluso (provvisoriamente) che tutto sommato il saluto tradizionale del testo sardo dell'Ave Maria risulta meglio di qualsiasi altro saluto o teologico-biblico (immaginando di tradurre un ¿sottostante? testo di Sofonia) o grammaticale-greco-romano. Del resto, La menzione esplicita di Dio tradurrebbe bene il senso teologico dell'insieme.

 

Lc 01,29 po cussu fueddu

AP 4.12.02 En passant: sarà che abbiamo nell'orecchio l'italiano "a queste parole", ma "po custu fueddu" mi sembra poco fluido o poco naturale e un po' pesante: sostituire "po" con "a", e il plurale con il singolare? "a i-custu fueddu", "a i-custus fueddus…

Aggiunta 06.12 Inoltre, forse, meglio ordinare a inizio frase: "A i-custus fueddus, issa…"

nAGh: 08.12.02 Chi Luca fut istètiu sardu, fortzis no iat ari scritu ne in s’unu modu ne in s’atru. Fortzis iat ari nau: “Candu at intèndiu cussus …” o mancai “Intendendi cussus fueddus…” ma sigomenti ca “intèndiri” no ddu’est, lassaus “A i-custus/cussus fueddus…

 

AP 04.12.02 Vedo, inoltre, che CEI 97 mette "queste" invece di "quelle". È il caso di scomodare le regole antiche circa l'uso di "questo/quello", e sono valide in sardo per differenziare "custu/cussu"?

nAGh: 08.12.02 Creu chi su sardu apat apoderau prus che s’iatalianu sa diferèntzia tra “questo/codesto/quello”, chi est berus ca in Italianu “codesto” no ddu ponit giai prus nemus e invecis in sardu “cuddu” est ancora biu e umperau cumenti “custu/cussu” puru. In dònnia modu innoi “custu o i-cussu” non mi parit cchi cambit meda su sentzu de sa frasi.

 

Lc 01,32 Totu Artu

AP 4.12.02 Nei testi religiosi poetici sardi in campidanese si usa "soberanu"?

nAGh: 08.12.02 si cumprendit ca “Totu Artu” a Don Antonio no ddi praxit e tandus creu chi “Soberanu” si potzat oramai cuntziderai fueddu cumunu a totu su sardu.

 

Lc 01,32 su tronu

AP 4.12.02 Dato che in campidanese "tronu" ha a che vedere con dei "lampi" precedenti, esiste in logudorese una forma femminile come in campidanese "sa trona"? Altrimenti, si può usare "su regnu"…

SS 5.12.02 Anche nella variante logudorese unu tronu è anche un tuono. Trona è parola di origine catalana nel significato di pulpito e come tale è di uso comune (a meno che le generazioni più recenti non l’abbiano rimpiazzata con su pùlpitu). Un ricordo di vita vissuta: Eo apo intesu a Pedru Casu sempre preighendhe dae sa trona (Ho sentito Pietro Casu predicare sempre dal pulpito) In catalano trona significa anche seggiolone (de criatura, come dicono i catalani, o de criadura, come diciamo noi). Per contro il trono è in catalano tron. Credo che anche in logudorese si dicesse un tempo sa trona anche per indicare il trono, visto che negli anni della mia infanzia (anni Trenta) ho sentito molte volte persone nate nell’ultimo Ottocento chiedere ironicamente a qualcuno che era “installato”  su qualche scranno se era in trona. Tuttavia credo che, almeno per quanto riguarda il mio logudorese, con questa accezione si sia poi passati decisamente a su tronu. Mario Puddu registra trona sia come pulpito che come trono, ma Rubattu sotto la voce trono ha sia trona che tronu. Data la mia abitudine all’uso di tronu anche nel senso di trono non ho minimamente pensato al tuono. Detto questo, avrei preferito conservare l’immagine del trono nel brano di Luca, ma se le cose stanno così modifichiamo pure in regnu.

 

 

Lc 01,33 arrenniai a pitzus

AP 4.12.02 la costruzione "arrenniai a pitzus" la sentite naturale? Io non tanto. Sarà che i re sono diventati rari… e noi "a pitzus" non lo usiamo…

nAGh: 08.12.02 Po bosatrus “a pitzus” est cumenti po nosu “asuba” o “asua”, e i-custas cosas srebint, chi no atru, a fai biri ca su sardu est arricu cumenti de is atras linguas, e ca si cumprendeus a pari su pròpiu. S’iat a pòdiri acuntentari a totus ponendi feti “e at arrenniai in sa domu de Giacobbi….”?

 

Lc 01,35 a su chi at a nàsciri dd’ant a narri santu

AP 4.12.02 Cei 71 sceglie diversa costruzione, un po' pericolosa per un orecchio sardo, cui le frasi inizianti con "su santu…" non promettono niente di buono:

 "Perciò colui che nascerà santo sarà chiamato Figlio di Dio". Ma sinceramente, non è che un orecchio italiano gioisca troppo.

SS 5.12.02 Debbo confessare che ho trovato difficile orientarmi a questo proposito. Vedo che le traduzioni oscillano fra l’idea del “santo che nascerà”, l’idea di colui che “nascerà santo” e l’idea del nascituro che “sarà chiamato santo e Figlio di Dio”. Chi sarà nel giusto?

AP 07.12.02 Tempo permettendo, aggiungerò nota più ampia su questo punto. Per ora, la modifica proposta è accettabile all'orecchio e tutto sommato ha anche un senso accettabile, anche se grammaticalmente non rientra fra le traduzioni "possibili", in quanto agion, "su beneittu", non è grammaticalmente soggetto ma apposizione predicativa del soggetto "colui che nasce". Tutto sommato l'antica traduzione Cei mi sembra preferibile alla nuova, che suppone "santo" come attributo a un sostantivo participiale, che sarebbe un caso strano e unico in greco. Con una piccola modifica (aggiunta di congiunzione): "colui che nasce sarà chiamato santo e Figlio di Dio" (valorizzando in tal modo un parallelismo con il v. 32).

nAGh: 08.12.02 No isciu chi potzat èssiri mellus o giustu “Po cussu a su chi santu at a nàsciri…” o faeus uguali campidanesu e logudoresu?: “E po cussu a su beneditu chi at a nàsciri dd’ant a nàrriri Fillu de Deus”.